Editorial

Tax laga khatra

Alag alag organization, union aro political group khan para illegal, high aro alag alag kisim laga tax utha laga bari te bisi ki-ki likhi asey. Etu tax khan tu control para bahar hoi asey, hoilebi public tu etu khan rokhabole naparikina asey. Public ke 20 years para lootikina ahi-asey. Kiman government ahi-asey taikhan tu etu barithaka problem ke nazarandaz kurikina jai asey., aro etu para Nagaland laga naam biya kuriasey. 2003 tak te, tax utha laga khali 4ta group hey thakisey, hoilebi aaji 28 maan group asey aro etu tu bari asey. Dhomki dikina poisa luwa te shamil thaka group khan logotey, bisi nijor ke register hoikina asey koikina thaka union aro association para bi bhoikhaikina thaka public laga faida uthabole kosis kurikina khusi-khusi tax uthabole kosis kuriasey. Etu para Dimapur ke Nagaland laga sobsey thakibole napara seher banaidikina etu ke botnam kuriasey. Etu tax khan para Dimapur ke Northeast te poisa collect kora aro dhomki dikina luwa laga centre banai-asey. Etu dhomki dikina poisa luwa laga racket laga alava aro ekta bari thaka mamla asey: market ke ekta maksat nimitey kaam kora group khan para control kuri-asey, kuntu para ‘mafia’ word ke ekta local twist di-asey. Etu gang khan tu chalak para kaam korey, hoilebi etu khan tu direct dhomki dikina poisa luwa nisna khatarnak hobo parey. Business syndicate(matlab ekey maksat nimitey eksath kaam kora gang khan) khan tu market ke control aro manipulate kuribole nimitey nijor-nijor majotey agreement milaikina kaam korey. Etu te shamil thaka kunba manu khan tu lalchi aro gangster nisna bhabna logotey thakey, kun khan joborjosti aro dhomki dikina dusra organization ke control korey.bAro etu toh taikhan ekta union laga office bearer ke resign koraikina taikhan laga gang laga ekjun member kr dhalidikina bi korey. Crime syndicates(mafia) khan laga maksat tu price fix kora, competition te limit lagaidiya, market bhak kora aro nijor laga faida nimitey saman khan laga supply aro demand ke manipulate kuribole laga asey.  Taikhan tu policy aro nyom-kanoon khan ke nijor laga faida nimitey bodli kuribole karney eksath milikina kaam korey. Etu para market te nutun competitor(business) khan ke gusibole aro market te taikhan laga takat maintain kurikina rakhibole te badha aney. 

Gate, godown aro dukan khan te, bisi illegal collection kora aro market ke gang khan para chola tu serious mamla khan asey kuntu ke government aro CSO khan para sabo lagey. Olop din ageyte, member khan para etu laga bari te assembly te discuss kurisey aro etya ekta majboot action lobole baki asey. 

Etu khan tu khali kanoon lagu kora laga bari te ekla nohoi hoilebi politician khan para ekta example dikha aro public khan ke etu bari thaka musibat laga khilaf te khara kuribole encourage kora laga bari te bi asey, kuntu para shanti, milijulikina thaka aro economic growth ke khatra te dhali asey. Etu te eku action noloikina thakisey koiley, Dimapur aro pura Nagaland tu poisa para dukh paikina thakibo. Aro Dimapur osor te thaka town jaiseki Khatkhati, Lahorjan, Bokajan aro Diphu khan tu agey baribo. Aro Nagaland laga manu khan Dimapur ke charikina utu jaga khan te jaikina shopping kuribole majbur hoijabo.

Add Comment

Click here to post a comment